आजको विश्वमा युवाको भूमिका हरेक क्षेत्रमा महत्वपूर्ण छ, र राजनीति पनि यसको अपवाद होइन। परिवर्तनको संवाहकका रूपमा, युवाहरूले सामाजिक, आर्थिक, र राजनीतिक प्रणालीमा नयाँ सोच, ऊर्जा, र नवीनता ल्याउन सक्छन्। नेपाल जस्तो विकासशील देशमा, जहाँ जनसंख्याको ठूलो हिस्सा युवाहरू हुन्, उनीहरूको सक्रिय सहभागिता अझै महत्त्वपूर्ण छ।
राजनीतिमा युवाको वर्तमान स्थिति
नेपालको राजनीतिक इतिहास हेर्दा, परम्परागत रूपमा अनुभवी र वरिष्ठ नेताहरूको प्रभुत्व रहेको पाइन्छ। तर पछिल्लो समय, युवाहरूको सक्रियता बढ्दै गएको छ। विद्यार्थी आन्दोलनदेखि स्थानीय तहसम्म, युवाहरूले आफ्नो क्षमता देखाइसकेका छन्। तर, अझै पनि नेतृत्व तहमा पुग्न कठिनाइहरू छन्।
युवाहरू किन राजनीतिमा आउनुपर्छ?
- नयाँ सोच र नवीनता – युवाहरू प्रविधिमा सिपालु हुन्छन् र समस्याहरूको नयाँ समाधान ल्याउन सक्छन्।
- परिवर्तनको संवाहक – इतिहास गवाह छ कि प्रत्येक ठूलो राजनीतिक परिवर्तनमा युवाहरूको योगदान अहम रहन्छ।
- समाजको वास्तविक प्रतिनिधित्व – युवाहरू आफ्ना समकक्षीहरूको आवाज बन्न सक्छन् र समावेशी नीतिहरू ल्याउन सक्छन्।
- उत्तरदायी नेतृत्व – युवाहरूले पारदर्शी र उत्तरदायी सरकार निर्माणमा सहयोग गर्न सक्छन्।
युवाहरूले राजनीतिमा कसरी संलग्न हुन सक्छन्?
- चुनावी प्रक्रियामा सक्रिय सहभागिता – मतदाता दर्ता गर्ने, उम्मेदवारलाई समर्थन गर्ने, र आवश्यकता परेमा आफैं चुनाव लड्ने।
- सामाजिक अभियान र आन्दोलनमा सहभागिता – शिक्षा, वातावरण, मानव अधिकार जस्ता मुद्दामा आवाज उठाउने।
- नीति निर्माणमा योगदान – युवा परिषद्, राजनीतिक दलका युवा विभाग, वा थिंक ट्यांकहरूमार्फत आफ्नो विचार राख्ने।
- डिजिटल प्लेटफर्मको उपयोग – सामाजिक सञ्जाल र डिजिटल मिडियामार्फत जनचेतना फैलाउने।
युवाहरूमाथि रहेको चुनौतीहरू
युवाहरू राजनीतिमा आउन धेरै कारणले हिचकिचाउँछन्। परम्परागत राजनीतिक संरचनाले युवालाई स्थान दिन हिचकिचाउने प्रवृत्ति, वित्तीय समस्या, र राजनीतिक अस्थिरता जस्ता कारणले उनीहरूलाई पछाडि पार्न सक्छ। साथै, भ्रष्टाचार र अवसरवादिताले पनि उनीहरूको उत्साहलाई कमजोर बनाउन सक्छ।
समाधान के हुन सक्छ?
- युवालाई नेतृत्वका अवसर दिनु – राजनीतिक दलहरूले युवालाई टिकट दिनुपर्छ र नेतृत्वको भूमिकामा ल्याउनु पर्छ।
- नीति निर्माणमा युवाको सहभागिता बढाउनु – सरकारका नीति तथा कार्यक्रमहरू युवामैत्री बनाउन पहल गर्नुपर्छ।
- सकारात्मक र जिम्मेवार राजनीतिमा जोड – युवाहरूलाई स्वच्छ, पारदर्शी, र नैतिक राजनीतितर्फ आकर्षित गर्नुपर्छ।
निष्कर्ष
नेपालको समृद्ध भविष्य निर्माणका लागि युवाहरूको सक्रिय राजनीतिक सहभागिता आवश्यक छ। केवल आलोचना गरेर परिवर्तन सम्भव छैन; समाधान खोज्न, नेतृत्व लिन, र उत्तरदायी बन्ने समय अब आएको छ। युवाले आफैं परिवर्तनको संवाहक भएर राजनीति सुधार्न र समृद्ध नेपाल निर्माण गर्न अघि बढ्नुपर्छ।